Văn minh vật chất của người Việt: Khám phá lịch sử qua lăng kính đồ vật
Cửa sổ lịch sử hé mở từ những món đồ thường nhật
“Nhà vua thường thức giấc vào cuối giờ Dần, khoảng bốn rưỡi sáng, để còn kịp chỉnh trang cho buổi đăng triều, nếu không phải lên triều, ngài có thể dậy muộn hơn một canh giờ.” Đoạn trích miêu tả buổi sáng thường nhật của một bậc đế vương nước Việt thuở xưa trong cuốn **Văn minh vật chất của người Việt** - công trình khảo cứu tâm huyết cả một đời của họa sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa Phan Cẩm Thượng.
Bằng sự kết hợp tài tình giữa tài năng hội họa, trí tưởng tượng phong phú của một nhà văn và sự tỉ mẩn, óc khoa học của một nhà nghiên cứu, tác giả Phan Cẩm Thượng đã tạo nên một tác phẩm độc đáo, hé mở một góc nhìn mới về lịch sử văn minh Việt Nam. Thay vì dựa vào những trang sử khô cứng hay trí tưởng tượng của tác giả, tác phẩm này khai thác những thông tin tế vi đang ẩn chứa trong các đồ vật của các vương triều xưa, từ những thứ dung dị trong cuộc sống hàng ngày đến những món đồ vàng son của các bậc đế vương.
Hành trình ngược dòng thời gian qua dấu ấn của đồ vật
"Vua, hoàng hậu và cung nữ đều đại tiểu tiện bằng chậu. Riêng chậu của vua được ngự y giữ lại để nghiên cứu sức khỏe của ngài ngự qua phân." Câu chuyện về nhà vệ sinh của vua được miêu tả một cách chân thực và sống động, không hề khô khan hay khiêm tốn, mà lại đầy tính nhân văn. Đó là cách tác giả đưa người đọc ngược dòng thời gian, chứng kiến những nếp sinh hoạt thường nhật của vua chúa, qua đó hiểu rõ hơn về văn hóa, lối sống của người Việt xưa.
Hành trình khám phá lịch sử trong **Văn minh vật chất của người Việt** không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cuộc sống của vua chúa. Tác giả còn dẫn dắt người đọc đến với những món đồ quen thuộc trong đời sống thường nhật như: bát đĩa, quần áo, công cụ sản xuất… Mỗi món đồ đều ẩn chứa những câu chuyện về nếp ăn, nếp sống, nếp làm của người dân Việt trong suốt hàng ngàn năm.
Sự khác biệt và giá trị độc đáo
Điều đặc biệt của **Văn minh vật chất của người Việt** chính là cách tiếp cận độc đáo, vẽ lại lịch sử hình thành và phát triển của dân tộc Việt thông qua những trầm tích thông tin ẩn tàng trong các đồ vật. Tác giả đã “thổi hồn” vào những vật dụng tưởng chừng vô tri, khiến chúng “cất lời” bằng thứ mật ngữ riêng, kể lại những câu chuyện về cuộc sống của người Việt xưa.
**Văn minh vật chất của người Việt** không chỉ là một công trình nghiên cứu lịch sử, mà còn là một tác phẩm văn học đặc sắc, mang đến cho người đọc những trải nghiệm độc đáo, khiến họ thêm yêu và tự hào về văn hóa Việt Nam.
