cu mai cong

Gia Định Là Nhớ - Sài Gòn Là Thương - Tập 2: Khám Phá Vẻ Đẹp Bất Tử Của Sài Gòn Xưa

Tập 2 của bộ sách "Gia Định Là Nhớ, Sài Gòn Là Thương" tiếp tục đưa bạn đọc vào hành trình khám phá Sài Gòn xưa, một Sài Gòn đầy ắp ký ức, từng nếp sống, và những câu chuyện đầy cảm xúc.

Nét Duyên Dáng Của Sài Gòn Xưa Qua Lăng Kính Của Cù Mai Công

Tác giả Cù Mai Công, với tâm hồn yêu mến Sài Gòn và niềm đam mê khám phá, đã dành cả thanh xuân để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất của thành phố. Ông chia sẻ những "tài sản" quý giá của mình, những điều "tai nghe mắt thấy" từ chính nhịp sống Sài Gòn xưa, một giai đoạn đầy biến động nhưng cũng vô cùng rực rỡ.

Cù Mai Công không tự nhận mình là nhà nghiên cứu, nhưng chính sự tò mò và tinh thần khám phá đã giúp ông mang đến những phát hiện độc đáo, ít ai khai thác. Ông kết hợp những trải nghiệm cá nhân với tư liệu lịch sử, tạo nên những câu chuyện thuyết phục, đầy bất ngờ.

Khám Phá Chợ Bến Thành, Biểu Tượng Sài Gòn

Chợ Bến Thành, biểu tượng quen thuộc của Sài Gòn, ẩn chứa vô số điều thú vị mà ít ai biết. Tác giả đưa bạn đọc đi ngược dòng thời gian, khám phá những chiếc cầu đi bộ từng được dựng lên trước cổng Nam chợ, hay hình dung bến xe sầm uất từng hoạt động nhộn nhịp ngày đêm.

Từ Những Kênh Rạch Đến Những Đại Lộ Sang Trọng

Cuốn sách dẫn bạn đọc dạo quanh những trục đường chính của trung tâm Sài Gòn, hé lộ câu chuyện về sự biến đổi của chúng. Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng, nhiều cung đường đắt đỏ ngày nay từng là những kênh rạch ngoằn nghèo.

Kiến Trúc Hiện Đại Miền Nam: Vẻ Đẹp Bị Lãng Quên

Cù Mai Công dành phần lớn không gian để chia sẻ về kiến trúc hiện đại miền Nam, một phong cách mang dấu ấn riêng của người Việt, từng được các kiến trúc sư thế giới khen ngợi. Ông cất công đi tìm, ghi lại những ngôi nhà, biệt thự tiêu biểu, mang đến cho bạn đọc cái nhìn cận cảnh về một phong cách kiến trúc độc đáo đang dần bị lãng quên.

Qua ngôn ngữ kiến trúc dễ hiểu, bạn đọc có thể cảm nhận được tinh thần dân tộc của các kiến trúc sư Việt Nam, những người đã bản địa hóa kiến trúc, vừa mang tính thẩm mỹ, vừa phù hợp với khí hậu nhiệt đới.

Hơn hết, mỗi ngôi nhà không chỉ là khối bê tông khô cứng, mà còn ẩn chứa những câu chuyện buồn vui của những chủ nhân, những gia đình từng sống tại nơi đây.

Những Hình Ảnh Quý Hiếm Và Những Câu Chuyện Có Thật

Cuốn sách đặc biệt ở những hình ảnh quý hiếm cùng những câu chuyện có thật do chính gia đình những kiến trúc sư tài ba xưa kia chia sẻ. Những câu chuyện này góp phần tô điểm cho bức tranh kiến trúc hiện đại miền Nam, từng rực rỡ một thời.

Gia Định Là Nhớ: Hành Trình Về Vùng Ngoại Vi

Trong phần "Gia Định là nhớ", Cù Mai Công dẫn bạn đọc đến vùng ngoại vi Ông Tạ: Lăng Cha Cả, công viên Hoàng Văn Thụ, đường Nguyễn Trọng Tuyển...

Tác giả chia sẻ những điều ít ai biết về khu vực này, từ những "vườn hoang" cạnh hai khu mộ cổ bí ẩn đến bệnh viện lớn nhất của Mỹ ở miền Nam trước 1975.

Ông dẫn bạn đọc đến với những phận đời tảo tần, những nghệ sĩ nổi tiếng từng gắn bó với vùng đất này, như Vân Hùng, Nguyễn Ngọc Bạch, Nguyễn Văn Đông, cặp nghệ sĩ Kim Hoàng - Như Mai…

Sài Gòn: Nơi Hòa Nhập Của Những Phận Đời

Dù viết về đại lộ sang trọng hay con hẻm nhỏ, về biệt thự của chính khách hay hàng quán vỉa hè, về nghệ sĩ nổi tiếng hay nhà giáo vô danh… tác giả đều mang đến những câu chuyện về phận đời thăng trầm, về tình người ấm áp của những người di cư, về sự hòa nhập của những người từ các vùng miền khác nhau.

Bức Tranh Sài Gòn Qua 3 Thế Kỷ

Chỉ với lát cắt của những mảnh đời trong khu vực rộng chừng 7km2, bạn đọc như thấy được toàn bộ bức tranh Sài Gòn suốt 3 thế kỷ.

Vốn liếng hiểu biết, ký ức và tình cảm của Cù Mai Công đối với Sài Gòn dường như vô tận, mang đến những câu chuyện đầy ý nghĩa và hấp dẫn.

Review:

"Gia Định Là Nhớ - Sài Gòn Là Thương - Tập 2" là một cuốn sách đầy cảm xúc, giúp độc giả hiểu thêm về lịch sử, văn hóa và con người Sài Gòn. Qua từng câu chuyện, từng bức ảnh, tác giả Cù Mai Công mang đến cho bạn đọc một Sài Gòn xưa đầy ấm áp, thân thương, và đầy lòng tự hào.

Cuốn sách không chỉ là nguồn tư liệu quý giá về Sài Gòn xưa, mà còn là lời nhắn nhủ về việc gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, những câu chuyện đẹp đẽ của một thời đã qua.

Sài Gòn Một Thuở - "Dân Ông Tạ Đó!" - Tập 1: Khám Phá Cộng Đồng Bắc 54 tại Sài Gòn

Giới thiệu về Sài Gòn và cộng đồng Bắc 54

Sài Gòn từ thuở sơ khai là nơi quy tụ của những dòng người từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi nhóm người mang đến một nét văn hóa riêng, tạo nên bức tranh muôn màu muôn vẻ cho thành phố. Đặc biệt, cộng đồng người Bắc di cư vào Nam sau Hiệp định Genève 1954 đã góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển của Sài Gòn.

Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có một tài liệu đầy đủ và rõ ràng về cuộc sống, văn hóa của cộng đồng này tại Sài Gòn.

Cù Mai Công và những câu chuyện về vùng đất Ông Tạ

Tác giả Cù Mai Công là một trong những nhà văn hiếm hoi chuyên viết về vùng đất Ông Tạ - nơi tập trung đông đảo cộng đồng người Bắc 54. Với tuổi thơ gắn bó với mảnh đất này cùng sự sưu tầm và lưu giữ những tư liệu quý giá, Cù Mai Công đã mang đến cho độc giả những câu chuyện chân thực và đầy cảm xúc về cuộc sống của cộng đồng Bắc 54 tại Sài Gòn.

Nội dung chính của tập 1

Trong tập 1 của "Sài Gòn Một Thuở - "Dân Ông Tạ Đó!", độc giả sẽ được đưa trở về những ngày đầu tiên cộng đồng Bắc 54 đặt chân đến Sài Gòn và quá trình hình thành các giáo xứ. Qua những chi tiết sinh động, Cù Mai Công cho thấy sự tổ chức và quy hoạch chặt chẽ của cộng đồng này. Mỗi giáo xứ được lãnh đạo bởi một vị linh mục, với các khu vực phân chia rõ ràng như giáo xứ An Lạc (Hà Nội), giáo xứ Nam Thái (Nam Định và Thái Bình), giáo xứ Lộc Hưng, Nghĩa Hòa, Tân Chí Linh...

Ngoài việc giữ gìn sự đoàn kết và tổ chức, cộng đồng Bắc 54 còn rất chú trọng việc gìn giữ văn hóa, truyền thống và đạo đức cho con cháu. Điều này đáng được lưu ý và noi theo bởi thế hệ trẻ ngày nay.

Khám phá "Ông Tạ" - Từ địa lý đến văn hóa

"Ông Tạ" là một tên gọi dân gian, không phải địa giới hành chính. Cù Mai Công đã dành nhiều thời lượng trong tập 1 để xác định địa lý vùng Ông Tạ, giúp độc giả dễ dàng hình dung và theo dõi câu chuyện trong các tập tiếp theo.

Bằng cách phân tích các tiêu chí như nơi dân đi chợ, học trường, đi lễ, tác giả đã giúp độc giả hiểu rõ ranh giới của vùng đất này, đồng thời định nghĩa thế nào là một "người Ông Tạ".

Bổ sung và điều chỉnh trong lần tái bản

Trong lần tái bản này, Cù Mai Công đã bổ sung và điều chỉnh nội dung, mang đến một bức tranh toàn diện và phong phú hơn về vùng đất Ông Tạ. Độc giả sẽ được biết thêm về trận đánh của nhà Nguyễn và quân Pháp tại đồn Chí Hòa, nơi sau này trở thành trung tâm của vùng Ông Tạ. Ngoài ra, tác giả còn khắc họa rõ nét về những cộng đồng đã sinh sống tại khu vực này trước năm 1954, giúp độc giả hiểu rõ hơn quá trình hòa nhập của cộng đồng Bắc 54.

Cộng đồng Bắc 54 - Một phần máu thịt của Sài Gòn

Bất chấp những khác biệt về tôn giáo, vùng miền, chính trị, các cộng đồng tại Ông Tạ đã chung sống hòa nhập, tạo nên một nét văn hóa đặc sắc cho Sài Gòn. Họ giữ gìn những giá trị truyền thống, đồng thời hòa nhập và phát triển cùng thành phố.

Lời kết

"Sài Gòn Một Thuở - "Dân Ông Tạ Đó!" - Tập 1 là một tác phẩm đầy giá trị, giúp độc giả hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa và con người Sài Gòn. Sau khi đọc xong quyển sách, bạn sẽ có cái nhìn mới về thành phố, yêu thêm Sài Gòn vì đã thấu hiểu một phần quan trọng đã làm nên diện mạo của thành phố này.

Về tác giả

Cù Mai Công là nhà báo, nhà văn, với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề báo. Ông đã từng cộng tác với nhiều tờ báo uy tín như Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ,... Ông được biết đến với những tác phẩm viết về đời sống về đêm của giới trẻ Sài Gòn và những câu chuyện về vùng đất Ông Tạ.

Ngoài "Sài Gòn Một Thuở - "Dân Ông Tạ Đó!", Cù Mai Công còn là tác giả của nhiều tác phẩm khác như "Sài Gòn by night", "Tuổi mực tím Sài Gòn", "Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương".

Sài Gòn Một Thuở - “Dân Ông Tạ Đó!” - Tập 3: Hồn Cốt Của Một Vùng Đất

Khám Phá Ông Tạ Bằng Hương Vị, Cảm Giác

Nếu bạn đã từng bị cuốn hút bởi hai tập sách đầu tiên của "Sài Gòn Một Thuở: "Dân Ông Tạ Đó!"", chắc chắn bạn sẽ càng thêm ngạc nhiên với kiến thức và trải nghiệm phong phú mà tác giả Cù Mai Công chia sẻ trong tập 3. Tập sách này đưa bạn đọc vào một thế giới Ông Tạ hoàn toàn khác biệt, không phải qua những con đường, công trình kiến trúc, hay bản đồ, mà là qua những thứ vô hình như mùi vị, cảm giác, chạm vào phần “hồn cốt” của cộng đồng cư dân Bắc 54, đặc biệt là những người sinh sống ở vùng Ông Tạ.

Ẩm Thực Ông Tạ: Một Thế Giới Võ Hiệp

Tác giả khéo léo sử dụng ẩm thực để dẫn dắt người đọc khám phá Ông Tạ. Phở, xôi, bánh cuốn, bún chả, cháo sườn... những món ăn quen thuộc trong bữa sáng của người Sài Gòn ngày nay, trở thành những câu chuyện đầy thú vị. Cù Mai Công đưa bạn đọc "tận hưởng" độ dẻo, mùi thơm, độ nóng của xôi, cùng bật cười khi ông cho rằng bánh cuốn ăn với đậu hủ chiên giòn hợp hơn bánh tôm. Chính những chi tiết tưởng chừng đơn giản ấy lại toát lên tình yêu ẩm thực mãnh liệt của tác giả.

Ngoài những món ăn hằng ngày, tập sách còn tái hiện những món đặc trưng trong các dịp đặc biệt, như mâm quả bánh cưới, kẹo lạc, giúp người đọc hình dung một đám cưới xưa. Không thể thiếu lời cảm ơn dành cho giò chả, món ăn đưa bạn đọc ngược dòng thời gian về không khí ngày Tết xưa.

Qua ngòi bút của tác giả, ẩm thực Ông Tạ như một thế giới võ hiệp, mỗi người bán hàng (hoặc mỗi gia đình) đều giữ gìn những "tuyệt chiêu" riêng: có trường phái cũ, trường phái mới, trường phái thất truyền, trường phái sang trọng và cả trường phái bình dân.

Những Câu Chuyện Thầm Lặng

Tuy nhiên, tác giả không chỉ đơn thuần miêu tả ẩm thực, ông còn mượn nó để nói về thói ở, về con người Ông Tạ. Gánh xôi Bà Lai, với hình ảnh tưởng chừng thầm lặng tại một góc ngã ba, lại mang tính biểu tượng đối với cư dân cả vùng, ẩn chứa sợi dây gắn kết và sự tiếp nối của ba thế hệ. Qua những câu chuyện về Bà Lai, tác giả khẳng định: biểu tượng của một vùng đất, một quốc gia không phải là những thứ vĩ đại, lớn lao mà là những điều giản dị như gánh xôi, tô phở, hủ muối mè…

Bên cạnh Bà Lai, tác giả còn dành nhiều trang sách để khắc họa những "con người Ông Tạ" thầm lặng khác: ông chủ tiệm ảnh Á Đông, bà Rật xóm Mắm, ông giáo Dũng, võ sĩ Lý Tiểu Quảng… Mỗi con người đều mang trong mình "khí tiết kẻ sĩ", thể hiện qua cách ứng xử, nghề nghiệp, dù là dân văn hay dân võ.

Nếp Nhà Của Những Cư Dân Ông Tạ

Tập sách này không chỉ là những câu chuyện về ẩm thực, con người, mà còn là bức tranh về nếp nhà của những cư dân Ông Tạ, rộng hơn là nếp sống của người miền Nam xưa. Qua đó, bạn đọc cảm nhận được sự giáo dục nghiêm cẩn của cha mẹ, tình thầy trò, nghĩa xóm giềng, cách ứng xử ý nhị giữa vợ chồng, và tình yêu với quê hương qua hương vị của món Phở, bánh cuốn… mà nay đã vươn ra biển lớn.

"Ôn cố tri tân", những câu chuyện tưởng xưa nhưng không bao giờ cũ luôn hiện diện trong từng trang sách của "Sài Gòn Một Thuở: "Dân Ông Tạ Đó!" tập 3.

Về Tác Giả

Cù Mai Công tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, từng làm phóng viên, biên tập viên cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Ông được biết đến với nhân vật "Anh Cỏ Cú" và những bài viết, phóng sự về cuộc sống về đêm của giới trẻ TP.HCM.

Tác phẩm của ông: “Sài Gòn by night” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Tuổi mực tím Sài Gòn”; “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” tập 1, 2; “Sài Gòn một thuở: Dân Ông Tạ đó” tập 1, 2, 3.

<p>“Sài Gòn” và “Gia Định”, cả hai cái tên thân thương này đều đã không còn được sử dụng như tên chính thức của vùng đất mà ngày nay là Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy vậy, mỗi tên gọi đều gợi lên những ký ức, hoài niệm khác nhau đối với mỗi người dân thành phố này.</p>

<p>“Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” được chia làm hai phần như một thước phim xuyên suốt với hai màu sắc khác nhau. Nếu phần “Gia Định là nhớ” như một thước phim trắng đen ghi lại khung cảnh sơ khai của vùng Gia Định lúc người Pháp vừa đặt chân đến; thì trái lại, phần “Sài Gòn là thương” lại như một thước phim màu miêu tả một Sài Gòn náo nhiệt, phồn hoa, đầy sức sống từ cuối thập niên 1950 đến ngày hôm nay.</p>

<p>Trong phần 1, “Sài Gòn là thương”, khởi đầu từ đường Nguyễn Huệ - một trong những con đường lâu đời của Sài Gòn, tác giả, nhà báo Cù Mai Công dẫn dắt bạn đọc phát hiện nhiều điều mới mẻ về nguồn gốc của chợ Bến Thành, về nếp sinh hoạt người Sài Gòn xưa. Và bạn cũng sẽ được khám phá về “chợ Cũ” có tuổi đời hơn nửa thế kỷ. Đặc sắc nhất là mảng ẩm thực của cả ba nền văn hóa Việt, Hoa, Pháp như cà phê dĩa, thịt quay bánh mì, cơm thố… qua lời miêu tả hấp dẫn của tác giả sẽ khiến cho bạn… phát thèm.</p>

<p>Trái ngược với không khí phố chợ náo nhiệt của đường Nguyễn Huệ là một không gian xanh mát, yên tĩnh của đường Phạm Ngọc Thạch, vốn là “khung trời đại học” nổi tiếng trong thi ca trước 1975. Với cách kể chuyện sinh động và tài tình của một nhà báo, tác giả tiếp tục dẫn bạn đi vào những câu chuyện cũ qua hồi ức của những cư dân lâu đời sống gần khu vực hồ Con Rùa, hoặc qua những kỷ niệm, tình yêu tuổi học trò của những cựu sinh viên trường Luật, Kiến trúc, Văn khoa…</p>

<p>Sống đủ lâu tại thành phố này, ắt hẳn ai cũng sẽ ít nhiều thắc mắc: Tại sao Sài Gòn lại ngập nước mỗi khi trời mưa lớn? Tại sao Sài Gòn gắn liền với những con hẻm nhỏ ngoằn nghèo chẳng theo một trật tự quy hoạch nào? Tại sao vẫn còn nhiều căn nhà sàn trên các kinh rạch giữa một thành phố từng được mệnh danh là “hòn ngọc Viễn Đông”? Trong phần 2, “Gia Định là nhớ”, bạn sẽ hiểu được căn nguyên của nhiều vấn đề “thời sự” ngày nay của thành phố này.</p>

<p>Cụ thể, loạt bài về quy hoạch Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định sẽ cho bạn đọc hình dung được cái nhìn toàn cảnh theo dòng thời gian về hình dáng của Sài Gòn từ những ngày đầu cho đến nay: từ những trục đường cơ bản đầu tiên của công trình sư Trần Văn Học bao quanh thành Phiên An, rồi người Pháp loay hoay với nhiều đề án quy hoạch dẫn đến việc liên tục đào lấp các kinh rạch, cho đến tình trạng “tự quy hoạch” của người dân tại Sài Gòn sau năm 1965 khi cuộc chiến tranh leo thang…</p>

<p>Không chỉ về quy hoạch đường xá, bạn đọc còn được biết thêm về kiến trúc đặc trưng của Sài Gòn trước 1975 qua các phân đoạn viết về những công trình tiêu biểu của văn phòng kiến trúc sư Nguyễn Văn Hoa, hoặc hồ Con Rùa với thiết kế độc đáo của kiến trúc sư Nguyễn Kỳ.</p>

<p>Và những ai đã từng yêu mến Cù Mai Công qua những bài viết về Ông Tạ, Tân Bình&nbsp;(khu vực tác giả sinh ra và lớn lên) sẽ tiếp tục được thỏa mãn với loạt ba bài viết về Nhà thờ Chí Hòa, Rạch Nhiêu Lộc và Rừng cao su cuối cùng của Sài Gòn - Gia Định với lượng thông tin quý hiếm và chi tiết đến không ngờ.</p>

<p>Không chỉ là nhân chứng sống một thời của Sài Gòn, tác giả còn là một nhà nghiên cứu “có hạng” khi có nhiều phát hiện bất ngờ, mới mẻ từ kho tư liệu cũ. Và trong suốt quyển sách “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương”, bạn đọc hẳn sẽ nhận ra rằng dù là bài viết về “sân nhà” Ông Tạ hay về khu Sài Gòn, Chợ Lớn, Thủ Đức, hình như ta thấy không có nơi nào trong thành phố này mà chưa từng có bước chân của Cù Mai Công.&nbsp;</p>

<p>Như nhà nghiên cứu Phạm Công Luận - người bạn thuở thiếu thời của tác giả - đã nhận xét, Cù Mai Công là “một người am hiểu thành phố, sống thường xuyên trên đường phố từ sáng sớm đến tối mịt, từ thời trai trẻ tới giờ…” hoặc như lời cảm nhận của nhà báo Phúc Tiến dành cho người bạn của mình: “Ôi, Công của tôi, một cây bút “sống” được, viết được nhiều kiếp người như thế, không nhiều lắm đâu…”.</p>

<p>Về tác giả</p>

<p>Cù Mai Công tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh với số điểm hạng 4 trên gần 200 sinh viên khóa học 1980 - 1984.</p>

<p>Từ 1985 đến nay, Cù Mai Công làm phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Ông phản ánh, ghi nhận những hoạt động phong trào của Đoàn, Đội, Hội và lối sống của giới trẻ TP.HCM.</p>

<p>Hai lĩnh vực trong nghề báo mà Cù Mai Công được độc giả biết đến nhiều nhất là khi ông cho ra mắt, nhân vật "Anh Cỏ Cú", phụ trách một chuyên mục tại báo Mực Tím từ số 1 đến số 89 (1988 - 1993) và thực hiện gần 200 bài viết, phóng sự về cuộc sống về đêm của giới trẻ TP.HCM trên báo Tuổi Trẻ từ 1994 - 2004. Từ những hoạt động tích cực trong nghề báo, năm 2005, Cù Mai Công đã được bình chọn là một trong 30 "Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm" tại Đại hội Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh.</p>

<p>Các tác phẩm đã xuất bản: “Sài Gòn by night” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Tuổi mực tím Sài Gòn”; “Sài Gòn một thuở: Dân Ông Tạ đó”.</p>

<p>Sài Gòn một thuở - “Dân Ông Tạ đó!” - Tập 2</p>

<p>Những ai đã từng yêu mến vùng Ông Tạ qua miêu tả của tác giả Cù Mai Công hẳn sẽ rất vui khi trong quyển sách Sài Gòn một thuở: “Dân Ông Tạ đó!”- Tập 2, tác giả sẽ tiếp tục dẫn bạn đọc đi sâu vào từng ngõ hẻm, thăm từng căn nhà, gặp gỡ những nhân vật đã làm nên một trời tuổi thơ đầy kỷ niệm của anh cũng như của nhiều cư dân Ông Tạ khác.</p>

<p>Quyển sách mở ra bằng một không khí thân quen và ấm cúng của những ngày cận Tết, với hình ảnh của những sạp bán lá dong, hương vị của kẹo lạc, “thèo lèo cứt chuột” từ ngày 23 tháng Chạp, khung cảnh nhà nhà ngồi canh nồi bánh chưng đêm 30 Tết, tiếng pháo rền vang vào thời khắc giao thừa và nếp sinh hoạt của bà con Ông Tạ trong những ngày Tết… Đó là những hình ảnh, hương vị và thanh âm gợi một trời ký ức của nhiều thế hệ mà nay đã “phai nhạt mấy màu”.</p>

<p>Qua những bài viết về ngõ Con Mắt, ngõ Cổng Bom, giáo xứ Sao Mai - Chí Hòa - Thánh Mẫu - Nghĩa Hòa, xóm Đại Lợi…, bạn đọc ắt sẽ thấy bất ngờ và thú vị khi phát hiện ra rằng nơi đây tuy tập trung phần lớn cộng đồng Bắc 54 nhưng không vì thế mà thiếu đi sự đa dạng.</p>

<p>Ông Tạ có lượng giáo dân Công giáo đông đảo nhưng vẫn có thể ôm trọn đồng bào Bắc 54 Phật tử ngay giữa trung tâm Ông Tạ; Ông Tạ có không ít văn sĩ, thi sĩ chọn nghề cầm bút thì cũng có lượng lớn những người chọn theo nghiệp… cầm súng; Ông Tạ là nơi sản sinh ra nhiều giám mục, linh mục nhưng đồng thời cũng là nơi cư ngụ của Sơn Đảo - trùm du đãng khét tiếng Sài Gòn; Ông Tạ có những doanh nhân lớn mà khi thành đạt vẫn chọn sống tại ngôi nhà cũ tại Ông Tạ, bên cạnh những bà con lao động nghèo… Tất cả mọi thứ tưởng chừng như mâu thuẫn nhưng lại có thể cùng tồn tại cạnh nhau rất hài hòa.</p>

<p>Thêm một điểm đặc biệt nữa, đó là trong quyển sách này, bạn đọc sẽ được “gặp” không ít người nổi tiếng. Ngõ Con Mắt, xóm Đại Lợi, giáo xứ Nghĩa Hòa…những cái tên tuy khá xa lạ với những người không phải dân cố cựu nhưng mấy ai biết rằng nơi đây từng là nơi cư ngụ của gia đình nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như diễn viên Đại Nghĩa, ca sĩ Tóc Tiên, nhà thơ Đỗ Trung Quân, nhà văn/MC Nguyễn Ngọc Ngạn, nhạc sĩ Nguyễn Vũ - tác giả “Bài Thánh ca buồn” mà lời ca và giai điệu quen thuộc vang lên trong mỗi mùa Giáng Sinh, nhạc sĩ Văn Giảng của “Ai về sông Tương”, nhạc sĩ Hoài An gắn liền với nhiều bài nhạc Xuân trước 1975 phổ biến đến tận ngày nay mà người ta vẫn thường hát trong những ngày Tết… và còn rất nhiều thi sĩ, họa sĩ, nhà báo có tiếng ở Sài Gòn không thể kể hết tên.</p>

<p>Tuy nhiên, khi đi sâu vào những câu chuyện đời thường, những nhân vật khiến cho bạn cảm thấy thân thuộc, thương cảm, hoặc nhiều lúc… ôm bụng cười ngặt nghẽo lại không phải là những người nổi tiếng mà chính là những nhân vật “vô danh”. Những mẩu chuyện thoáng qua vốn chỉ là những lát cắt “không đầu không đuôi” của những người bình thường mà tác giả chỉ kịp gọi tên vắn tắt, có khi chỉ là “tên cúng cơm”, nhưng lại khiến ta đồng cảm sâu sắc. Phải thân lắm, thương nhân vật của mình lắm, tác giả mới có thể phát hiện và khắc họa được nét độc đáo của mỗi con người bình dị ấy, cũng như điểm đáng nhớ nhất trong cuộc đời vốn bình lặng của họ. Bên cạnh đó, bạn đọc sẽ nhận ra rằng, nổi bật giữa những câu chuyện mang đậm màu sắc cá nhân là câu chuyện “tình làng nghĩa xóm” - tình thân của những người hàng xóm “tối lửa tắt đèn có nhau”, có khi thương nhau hơn cả ruột thịt.</p>

<p>Không dừng lại ở đó, đan xen trong những câu chuyện vui buồn của cư dân Ông Tạ là tuổi thơ đầy màu sắc của tác giả Cù Mai Công. Anh là một nhân chứng của Ông Tạ từ những ngày đầu tiên, đi qua những tháng ngày đẹp nhất cũng như những thời khắc bi thương nhất của cộng đồng này. Có cảm tưởng như dấu chân anh hẳn đã in khắp vùng Ông Tạ nên anh mới có thể có mặt từ mọi câu chuyện vặt vãnh của trẻ con cho đến chứng kiến những biến động lớn của thời cuộc. Anh rành rẽ gia phả của mỗi gia đình, nhớ như in những chi tiết “thời xửa thời xưa” mà có khi “chính chủ” cũng đã quên.</p>

<p>Đúng như nhà thơ Đỗ Trung Quân, một người từng sống tại ngõ Con Mắt, từng chia sẻ rằng nếu Cù Mai Công không viết về Ông Tạ, bản thân nhà thơ cũng không tin mình đã từng sống và lớn lên ở đấy. Hoặc như nhà báo Phúc Tiến, một người bạn thân thời niên thiếu của tác giả, từng cảm khái: “Ôi, Công của tôi, một cây bút sống được, viết được nhiều kiếp người như thế, không nhiều lắm đâu”.</p>

<p>Không chỉ thấm đẫm hoài niệm, tình cảm và tâm huyết của tác giả Cù Mai Công, những ký ức về một khoảng trời tuổi thơ Ông Tạ được anh khắc họa trong tập sách Sài Gòn một thuở:“Dân Ông Tạ đó!”- Tập 2 còn góp phần làm phong phú thêm những câu chuyện về ký ức Sài Gòn xưa.</p>

<p>Về tác giả</p>

<p>Cù Mai Công tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh với số điểm hạng 4 trên gần 200 sinh viên khóa học 1980 - 1984.</p>

<p>Từ 1985 đến nay, Cù Mai Công làm phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Anh phản ánh, ghi nhận những hoạt động phong trào của Đoàn, Đội, Hội và lối sống của giới trẻ TP.HCM.</p>

<p>Hai lĩnh vực trong nghề báo mà Cù Mai Công được độc giả biết đến nhiều nhất là khi anh cho ra mắt, nhân vật "Anh Cỏ Cú", phụ trách một chuyên mục tại báo Mực Tím từ số 1 đến số 89 (1988 - 1993) và thực hiện gần 200 bài viết, phóng sự về cuộc sống về đêm của giới trẻ TP.HCM trên báo Tuổi Trẻ từ 1994 - 2004. Từ những hoạt động tích cực trong nghề báo, năm 2005, Cù Mai Công đã được bình chọn là một trong 30 "Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm" tại Đại hội Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh.</p>

<p>Các tác phẩm đã xuất bản: “Sài Gòn by night” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Tuổi mực tím Sài Gòn”; Sài Gòn một thuở: “Dân Ông Tạ đó!” tập 1.</p>

<p>Sài Gòn một thuở - “Dân Ông Tạ đó!” - Tập 1</p>

<p>Sài Gòn từ thuở sơ khai vốn là vùng đất mà dân tứ xứ khắp nơi quy tụ về. Mỗi nhóm người đến đây lại đem theo văn hóa, giọng nói của họ và biến Sài Gòn thành một khu vườn muôn màu muôn vẻ.</p>

<p>Riêng về cộng đồng người Bắc, chúng ta đều biết rằng có gần một triệu đồng bào đã vào Nam sau hiệp định Genève 1954. Tuy nhiên, thông tin về cộng đồng này đến nay vẫn chưa ai có thể tập trung đầy đủ và rõ ràng để chúng ta có cái nhìn tổng quát, đặc biệt là về đời sống, văn hóa của những người Bắc 54 tại Sài Gòn.</p>

<p>May sao, trong số những người viết về Sài Gòn, Cù Mai Công là một tác giả hiếm hoi chuyên về vùng đất Ông Tạ ­– nơi những người Bắc 54 tập trung đông nhất và cũng đa dạng nhất so với các vùng khác. Anh không những có “tuổi thơ dữ dội” ở đây mà còn sưu tầm và lưu giữ đầy đủ những tư liệu quý hiếm về vùng đất này. Cùng với tình cảm sâu đậm, anh đã cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin hữu ích về vùng đất Ông Tạ qua lối kể chuyện gần gũi và hấp dẫn.</p>

<p>Trong Sài Gòn một thuở - “Dân Ông Tạ đó!” tập 1, chúng ta sẽ được chứng kiến những ngày đầu tiên cộng đồng Bắc 54 đến Sài Gòn và quá trình hình thành nên các giáo xứ như thế nào. Thú vị hơn, khi đi sâu vào chi tiết, chúng ta nhận ra rằng cộng đồng Bắc 54 dù khi vào Sài Gòn với muôn vàn khó khăn nhưng họ định cư có tổ chức và “quy hoạch” hẳn hoi. Cứ mỗi giáo xứ lại theo sự lãnh đạo của một vị linh mục và phân chia khu vực rất rõ ràng: giáo xứ An Lạc (Hà Nội), giáo xứ Nam Thái (Nam Định và Thái Bình), giáo xứ Lộc Hưng, Nghĩa Hòa, Tân Chí Linh... Không chỉ chặt chẽ về mặt tổ chức mà họ còn giữ gìn văn hóa, truyền thống, đạo đức cho con cháu rất kỹ. Đây là một điều đáng lưu ý cho thế hệ ngày nay.</p>

<p>Vì là tập đầu tiên trong bộ sách nên tác giả Cù Mai Công đã dành gần 50% thời lượng để xác định địa lý vùng Ông Tạ cho bạn đọc yêu Sài Gòn dễ hình dung, bởi lẽ “Ông Tạ” vốn là tên dân gian chứ không phải địa giới hành chính. Anh đã đưa ra các tiêu chí rất thuyết phục: xem dân đi chợ nào, học trường nào và đi lễ ở đâu… để xác định ranh giới của Ông Tạ tới đâu, hoặc định nghĩa thế nào là một “người Ông Tạ”. Nhờ vậy, độc giả dễ theo dõi mạch câu chuyện của anh ở những tập 2 và 3 mà không bị “lạc lối” giữa muôn vàn nhân vật ở Ông Tạ.</p>

<p>Ngoài những nội dung giống với bản in đầu tiên, trong lần tái bản này, tác giả đã cẩn trọng bổ sung và điều chỉnh khiến cho nội dung về Ông Tạ được đầy đủ và phong phú hơn so với lần ra mắt cách đây 3 năm. Độc giả sẽ được biết thêm về trận đánh của nhà Nguyễn và quân Pháp tại đồn Chí Hòa, nơi mà gần 100 năm sau trở thành trung tâm vùng Ông Tạ. Ngoài ra, tác giả còn khắc họa rõ hơn về những cộng đồng có mặt tại khu vực này trước thời điểm 1954, để từ đó chúng ta hiểu được quá trình hòa nhập của những người di cư khi đến vùng đất mới.</p>

<p>Bất chấp sự khác biệt tôn giáo, vùng miền, chính trị.., những cộng đồng này có thể chung sống “hòa nhập mà không hòa tan”; có nền nếp gia phong nằm trong tình làng nghĩa xóm, tình đồng hương; có sự hòa nhập, cải biên nhưng cũng không làm mất đi nét riêng và phong vị của quê nhà. Và đến hôm nay, cộng đồng Bắc 54 đã trở thành một phần máu thịt của vùng đất Sài Gòn nói riêng và miền Nam nói chung.</p>

<p>Sau khi gấp quyển sách này lại, lúc nào đó bạn chợt đi ngang qua ngã ba Ông Tạ, hoặc một xóm đạo nào đó ở Sài Gòn, có thể bạn sẽ thấy yêu thêm Sài Gòn vì đã thấu hiểu một thành phần quan trọng đã làm nên thành phố này.</p>

<p>*Về tác giả</p>

<p>Cù Mai Công tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh với số điểm hạng 4 trên gần 200 sinh viên khóa học 1980 - 1984.</p>

<p>Từ 1985 đến nay, ông làm phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Ông phản ánh, ghi nhận những hoạt động phong trào của Đoàn, Đội, Hội và lối sống của giới trẻ TP.HCM.</p>

<p>Hai lĩnh vực trong nghề báo mà Cù Mai Công được độc giả biết đến nhiều nhất là khi ông cho ra mắt nhân vật "Anh Cỏ Cú", phụ trách một chuyên mục tại báo Mực Tím từ số 1 đến số 89 (1988 - 1993) và thực hiện gần 200 bài viết, phóng sự về cuộc sống về đêm của giới trẻ TP.HCM trên báo Tuổi Trẻ từ 1994 - 2004. Từ những hoạt động tích cực trong nghề báo, năm 2005, Cù Mai Công đã được bình chọn là một trong 30 "Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm" tại Đại hội Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh.</p>

<p>Các tác phẩm đã xuất bản: “Sài Gòn by night” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Tuổi mực tím Sài Gòn”; “Sài Gòn một thuở: Dân Ông Tạ đó” tập 1, 2, 3; “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” tập 1, 2.</p>