phi châu thịnh vượng - lịch sử 5.000 năm của sự giàu có, tham vọng và nỗ lực

Châu Phi thực sự là lục địa đa dạng, sở hữu đủ loại hình phong cảnh và văn hóa. Khoảng 1.500 ngôn ngữ được sử dụng. Những mối nguy mà nó mang lại cũng đa dạng như vậy. Phần lớn châu Phi chịu ảnh hưởng của khí hậu khắc nghiệt và biến động, lượng mưa không ổn định, hạn hán thường xuyên, địa hình trắc trở, đất đai nghèo nàn và rất nhiều bệnh tật cho cả con người lẫn động vật. Thế nhưng, điều khiến châu lục này nổi bật chính là tài nguyên thiên nhiên phong phú được tìm thấy nơi đây (vàng, ngà voi, dầu mỏ, các mỏ khoáng sản quý…). Chính nguồn tài nguyên dồi dào này đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình sự giàu có của châu Phi suốt 5.000 năm qua.

Ngay từ thời pharaoh, người đời đã thèm khát sự giàu có của châu Phi. Truyền thuyết về một châu Phi thịnh vượng đã kéo dài hàng nghìn năm, thu hút bao nhà thám hiểm và kẻ xâm chiếm đến từ những vùng đất xa xôi. Và đây cũng là nguyên nhân chính làm bùng nổ “cuộc tranh giành” lãnh thổ châu Phi giữa các cường quốc châu Âu vào cuối thế kỷ XIX.

Trải qua hơn 70 năm bị thực dân, cuối cùng kỷ nguyên độc lập cũng bắt đầu từ những năm 1950. Cuộc đấu tranh giành độc lập đã mang lại hân hoan cho người dân và nhận được sự tán dương của toàn thế giới. Châu Phi có vẻ như nắm giữ rất nhiều hứa hẹn. Các nhà lãnh đạo châu Phi tiến về phía trước với năng lượng và nhiệt huyết thực hiện nhiệm vụ phát triển châu lục. Để rồi vì tham vọng quyền lực của những nhà cầm quyền đã đẩy châu lục chìm trong những cuộc xung đột nội bộ. Nhưng bất chấp mức độ rủi ro và phiền nhiễu cao như vậy, sự cám dỗ của một châu Phi giàu có ở thế kỷ XXI vẫn mạnh mẽ, tương tự trong quá khứ. Các hoạt động tương tự các tập đoàn phương Tây trước đây, những tay chơi mới lại đặt chân đến vùng đất này. Sức mạnh kinh tế đang gia tăng của Trung Quốc và các nước châu Á khác đã kích thích bùng nổ nhu cầu đối với nguồn tài nguyên dầu mỏ và khoáng sản của châu Phi. Một lần nữa, đất đai lại trở thành loại hàng hóa được đánh giá cao. Và tương lai, châu Phi vẫn là lục địa có tiềm năng to lớn.

Là nhà sử học, nhà báo, Martin Meredith đã có cơ hội, điều kiện đi sâu để tìm hiểu về sự phát triển của châu lục rộng lớn này. Lịch sử 5.000 năm của sự giàu có, tham vọng và nỗ lực của châu Phi đã được trình bày rõ ràng và đầy thú vị qua cuốn Phi Châu thịnh vượng.

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

"Ngay cả những chuyên gia lâu năm cũng có thể học hỏi được rất nhiều điều bởi lượng kiến thức đồ sộ mà cuốn sách mang lại." ― Howard French, Wall Street Journal

"Một câu chuyện hấp dẫn về lòng tham vô độ của cá nhân và tập thể." ― Booklist, starred review

"Lịch sử rộng lớn của Châu Phi từ thời các pharaoh cho đến nay, với trọng tâm là kinh tế học... rất chi tiết... một nghiên cứu hữu ích." ― Kirkus Reviews

TRÍCH ĐOẠN HAY

“Một mặt hàng khác ở châu Phi cũng có mức cầu cao là nô lệ. Nô lệ là chế độ đặc trưng phổ biến trong nhiều xã hội châu Phi. Thông thường, nô lệ là tù binh mà các lãnh đạo châu Phi giành lấy để tạo uy danh và xây dựng đế chế, sử dụng họ làm lao động và sung làm binh lính. Nhưng buôn bán nô lệ đường dài, vốn kéo dài suốt hơn một nghìn năm, đã bổ sung thêm chiều hướng mới đáng sợ. Từ thế kỷ XIX trở đi, nô lệ từ khu vực châu Phi cận Sahara thường phải di chuyển xuyên qua sa mạc Sahara, người ta vận chuyển họ qua Biển Đỏ và tiếp nhận ở khu vực bờ biển phía đông sau đó bán cho các thị trường ở Levant, Mesopotamia, bán đảo Ả Rập và Vịnh Ba Tư. Vào thế kỷ XVI, các thương nhân châu Âu đã khởi xướng thương mại xuyên Đại Tây Dương đến châu Mỹ. Hầu hết các giao dịch nô lệ nội địa với mục đích bán ra nước ngoài đều qua tay các thương nhân và lãnh chúa châu Phi.”

“Châu Phi cũng được coi là nơi cung cấp ngà voi chính yếu của thế giới. Trong nhiều thế kỷ, nhu cầu sử dụng ngà voi châu Phi chủ yếu đến từ châu Á, từ các thị trường ở Ấn Độ và Trung Quốc. Nhưng vào thế kỷ XIX, khi cuộc cách mạng công nghiệp ở châu Âu và Bắc Mỹ chuyển biến mạnh, việc sử dụng ngà voi làm phím đàn piano, bóng bi-a, dụng cụ khoa học và một loạt các mặt hàng gia dụng đã khiến nó trở thành một trong những mặt hàng thu lợi nhiều nhất trên địa cầu”

VỀ TÁC GIẢ:

Martin Meredith là một nhà báo, nhà viết tiểu sử và nhà sử học nổi tiếng người Anh. Ông đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để viết về châu Phi và lịch sử phát triển của lục địa này.

Tác phẩm tiêu biểu:

Mandela

Mugabe

Diamonds, Gold, and War

Born in Africa

The Fate of Africa

The Fortunes of Africa