đồng tiền lên ngôi: lịch sử tài chính thế giới

Miếng ăn, tiền mặt, xèng, đồng, bạc, hào… cho dù bạn gọi nó là gì thì tiền vẫn quan trọng. Với mỗi người tiền mang một ý nghĩa khác nhau. 

Với người Ki-tô giáo, lòng yêu tiền là nguồn gốc của mọi tội lỗi. Với các vị tướng, tiền là tài lực nuôi chiến tranh; với các nhà cách mạng, nó là gông xiềng của tầng lớp lao động. Nhưng thực sự tiền là gì? Có phải nó là một núi bạc như các nhà chinh phục người Tây Ban Nha từng nghĩ? Hay chỉ cần là những phiến đất sét và những tờ giấy in? Làm thế nào mà chúng ta lại sống trong một thế giới nơi hầu hết tiền bạc đều vô hình, không nhiều nhặn gì hơn những con số trên màn hình máy tính? Tiền từ đâu đến? Và chúng đã biến đi đâu?

Đồng tiền có bẩn thỉu như chúng ta vẫn thành kiến? Bất chấp tất cả, đồng tiền đã lên ngôi, và sự lên ngôi của đồng tiền là thiết yếu cho sự lên ngôi của loài người, đưa con người từ mức sống khốn khổ lên đỉnh cao của sự thịnh vượng vật chất. 

Có thể nói không ngoa rằng tiền là một phát minh vĩ đại nhất về mặt kinh tế của loài người cho đến nay. Và để tìm hiểu một cách thấu đáo, đầy đủ về tiền là một việc hoàn toàn không đơn giản. Rất may là phần lớn các tri thức này đã được Niall Ferguson hệ thống hóa một cách khoa học và trình bày một cách hấp dẫn trong cuốn sách Đồng Tiền Lên Ngôi (The Ascent of Money).

Niall Ferguson viết cuốn sách này trong bối cảnh cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 bắt đầu manh nha. Qua những sự kiện lịch sử vừa vinh quang vừa tăm tối, cùng những nhân vật lẫy lừng vừa có khả năng sáng tạo vừa có khả năng hủy diệt trong thế giới tài chính; cuốn sách kể câu chuyện hấp dẫn về sự ra đời của tiền tệ và tín dụng, thị trường trái phiếu và cổ phiếu, về bảo hiểm và bất động sản - những thành tố then chốt của nền tài chính đã định hình các xã hội và hệ thống tài chính toán cầu - từ thời Lưỡng hà cổ đại tới đầu thế kỉ 21, với những cuộc khai sinh, bước tiến đến đỉnh cao, những cơn khủng hoảng và bài học đắt giá. Cuốn sách cho thấy lĩnh vực tài chính gắn bó mật thiết, tác động lớn lao, lâu dài đến chúng ta ra sao: các thị trường tài chính là tấm gương của nhân loại, hé lộ từng ngày từng giờ về cách chúng ta định giá bản thân và những tài nguyên xung quanh. 

Hơn mười năm đã trôi qua với nhiều thay đổi rõ nét như cục diện chính trị thế giới hay sự xuất hiện của tiền mã hóa công nghệ cao, nhưng tác giả khẳng định rằng một cuộc khủng hoảng kinh tế theo chu kỳ sớm muộn gì cũng diễn ra và sẽ không giống bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trước đó. Ấn bản này của cuốn sách đã được tác giả bổ sung hai chương mới với những thông tin cập nhật, hi vọng những dự báo trong đó sẽ phần nào hữu ích cho độc giả.

Đọc cuốn sách này bạn sẽ hiểu tại sao, thật là nghịch lý, những người sống ở quốc gia an toàn nhất thế giới cũng là những người được bảo hiểm nhiều nhất trên thế giới. Bạn sẽ phát hiện ra từ bao giờ và tại sao những dân tộc nói tiếng Anh lại mang nỗi ám ảnh kỳ quặc với việc mua bán nhà. Có lẽ điều quan trọng hơn cả là bạn sẽ thấy quá trình toàn cầu hóa tài chính, cùng với nhiều hệ quả khác, đã xóa nhòa ranh giới ngày xưa giữa các thị trường phát triển và các thị trường mới nổi như thế nào, biến Trung Quốc trở thành chủ ngân hàng của nước Mỹ - chủ nợ cộng sản của con nợ tư bản, một sự đổi thay có tầm thời đại.

Tác phẩm này được chuyển thể thành kịch bản chương trình tài liệu của Channel 4 và PBS. 

+TÁC GIẢ:

Niall Ferguson (sinh năm 1964)