Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh: Chuyên khảo đầu tiên về luận thuyết triết học Phật giáo Thiền tông
**Tác giả:** Thích Hạnh Tuệ
**Nhà xuất bản:** Khoa học xã hội
**Năm xuất bản:** 2018
Giới thiệu tác phẩm
"Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh" là một tác phẩm luận thuyết triết học Phật giáo Thiền tông, được sáng tác bởi Hải Lượng Ngô Thì Nhậm vào năm 1796. Đây là một tác phẩm khó đọc, đòi hỏi người đọc phải có kiến thức nền tảng về Phật học và Thiền học để có thể tiếp cận và thấu hiểu hết những tư tưởng uyên áo, vi diệu được trình bày trong đó.
Nội dung tác phẩm
Tác phẩm bao gồm nhiều phần, với trọng tâm là Chính văn, Thanh dẫn, Thanh chú và Thanh tiểu khấu.
* **Chính văn:** "Đại chân Viên giác thanh" là phần chính văn được Hải Lượng Ngô Thì Nhậm viết, trình bày cốt lõi tư tưởng của 24 thanh. Tư tưởng trong các thanh này chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Kinh viên giác, một bộ kinh Đại thừa Phật giáo.
* **Thanh dẫn:** Do Hải Huyền Ngô Thì Hoàng, em trai của Hải Lượng, đảm nhiệm. Đây là phần giới thiệu chung về nội dung của từng thanh.
* **Thanh chú:** Do Hải Âu Vũ Trinh và Hải Hòa Nguyễn Đăng Sở, hai người bạn của Hải Lượng, đảm nhận. Phần này tập trung vào việc chú thích và giảng giải nội dung của từng thanh.
* **Thanh tiểu khấu:** Do Hải Điền Nguyễn Đàm, cháu ruột của đại thi hào Nguyễn Du, đảm nhận. Phần này tóm tắt nội dung của từng thanh.
Bối cảnh tác phẩm
Tác phẩm "Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh" ra đời trong bối cảnh xã hội, văn hóa, tư tưởng Việt Nam thế kỷ XVIII. Sau khi vua Quang Trung tạ thế, Ngô Thì Nhậm từ giã chốn quan trường, về Thăng Long và thành lập Bích Câu thiền viện. Ông cùng các đạo hữu tu thiền, đồng thời viết sách nhằm khẳng định tinh thần nhập thế hộ quốc an dân của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, do Phật Hoàng sáng lập từ cuối thế kỷ thứ XIII.
Giá trị của tác phẩm
* **Giá trị nội dung:** Tác phẩm thể hiện tư tưởng Thiền học Phật giáo Đại thừa, đặc biệt là ảnh hưởng của Kinh viên giác.
* **Giá trị hình thức:** Tác phẩm được cấu trúc độc đáo, với sự tham gia của nhiều tác giả, mỗi người đảm nhiệm một nội dung riêng.
* **Giá trị lịch sử:** Tác phẩm phản ánh sự kế thừa và phát triển tư tưởng Thiền phái Trúc Lâm đời Trần, đồng thời góp phần quan trọng vào kho tàng văn học Phật giáo Việt Nam thời trung đại.
Chuyên khảo của Thích Hạnh Tuệ
Chuyên khảo "Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh" của Đại đức Tiến sĩ Thích Hạnh Tuệ là công trình nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam dành riêng cho luận thuyết triết học Phật giáo Thiền tông này. Tác phẩm được biên tập từ luận án Tiến sĩ Văn học Việt Nam của tác giả, đã được Hội đồng chấm luận án cấp Nhà nước đánh giá cao.
Chuyên khảo được dàn dựng thành năm chương, trình bày một cách đầy đủ, chuyên sâu và toàn diện về tác phẩm "Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh".
* **Chương 1:** Giới thiệu tổng quan những thành tựu nghiên cứu về văn học Phật giáo Việt Nam và về tác phẩm "Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh".
* **Chương 2:** Trình bày bối cảnh xã hội, văn hóa, tư tưởng ở nước ta thế kỷ XVIII, giới thiệu các tác giả của tác phẩm và tìm hiểu quá trình hình thành văn bản.
* **Chương 3:** Tìm hiểu giá trị nội dung tư tưởng của tác phẩm.
* **Chương 4:** Tìm hiểu giá trị hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
* **Chương 5:** Chỉ ra vị trí và đóng góp của tác phẩm trong lịch sử tư tưởng Phật giáo Việt Nam, đặc biệt là dấu ấn của Kinh viên giác, sự kế thừa và phát triển tư tưởng Thiền phái Trúc Lâm đời Trần và vị trí của tác phẩm trong bộ phận văn học Phật giáo Việt Nam thời trung đại.
Kết luận
Chuyên khảo "Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh" của Đại đức Tiến sĩ Thích Hạnh Tuệ là một công trình nghiên cứu có giá trị khoa học cao, mang đến cho độc giả những kiến thức sâu sắc về luận thuyết triết học Phật giáo Thiền tông, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.