nguyen tien dung

Ý Thức Về Chủ Quyền Và Lợi Ích Quốc Gia Của Một Số Nhà Cải Cách Ở Khu vực Đông Á Nửa Cuối Thế Kỷ XIX - Đầu Thế Kỷ XX

Cuốn sách với tên gọi khá dài: “Ý thức về chủ quyền và lợi ích quốc gia của một số nhà cải cách ở khu vực Đông Á nửa cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX” là công trình được xuất bản trên cơ sở hiệu chỉnh và phát triển từ Luận án Tiến sĩ của nhà nghiên cứu Nguyễn Tiến Dũng với chủ đề chính bàn về vấn đề quyền lợi quốc gia trong tư tưởng của một số nhà cải cách Đông Á thời cận đại là Fukuzawa Yukichi (Nhật Bản), Mongkut (Siam - Thái Lan), Lý Hồng Chương (Trung Quốc) và Nguyễn Trường Tộ (Việt Nam).

Ở cuốn sách này, học giả trẻ Nguyễn Tiến Dũng đã rất mạnh dạn khi tiếp cận vấn đề nghiên cứu dựa trên một hệ thống lý thuyết liên ngành lịch sử, chính trị và quan hệ quốc tế. Học giả Nguyễn Tiến Dũng, trên tinh thần đổi mới, khai phóng, đã trình bày vấn đề với một tư duy khoa học, lập luận logic, văn phong mạch lạc nhưng vẫn gần gũi, giản dị và chân thực.

Trong lời đề tựa cuốn sách, PGS.TS.NGƯT. Nguyễn Thừa Hỷ đã viết: “Tác giả là TS. Nguyễn Tiến Dũng, một nhà giáo kiêm nhà nghiên cứu trẻ, năng động nghiêm túc, có tinh thần khai phóng đổi mới, phong cách tư duy hiện đại. Ở Việt Nam ngày nay, những người ở tuổi 35 như tác giả, đều được (bị) coi là trẻ! Trong khi trên thế giới cũng như ở Việt Nam trước đây, đã có nhiều gương mặt chính trị và văn hóa nổi tiếng ở độ tuổi 30. Bản thân Nguyễn Trường Tộ khi viết điều trần gửi vua cũng chỉ mới 33 tuổi.”

Trong tay bạn đọc là cuốn sách rất đặc biệt. Nó đặc biệt ngay từ việc lựa chọn cách tiếp cận chủ đề cho đến cách thức mô tả nội dung các chủ đề đó. Thoạt đầu ta thấy các bài giảng về toán cho Mirella thật chẳng giống như cách trình bày truyền thống của các bài giảng về toán hiện hành, có lẽ tác giả như muốn dụ ta dạo cảnh và đi thăm quan một “bảo tàng đa tầng” về các chủ đề xuyên suốt từ thời kỳ “đồ đá” của toán học, đó là các phép đếm, các tính toán số học trên mặt phẳng, cân đo đong đếm đồng tiền, qua các chủ đề từ thòi kỳ “dồ đồng” là các hệ tọa độ, tích vô hướng, các đa diện lồi, đối ngẫu giữa chúng, công thức Euler, đến thòi kỳ “cận đại” là các chủ đề về chuỗi hội tụ, chuỗi phân kì, đạo hàm và tích phân cho tới thời kỳ “hiện đại” gắn vói các entropy và nguyên lý biến phân, lý thuyết xấp xỉ, tối ưu, ...

Xen kẽ chặng đưòng tham quan đó, ta gặp muôn vàn vưòn hoa đa sắc của khoa học trái đất (trái đất và dải ngân hà), của khoa học sự sống (con thỏ và đòi sống sinh sản, vận tốc, gia tốc), của khoa học nhân văn (về đạo đức kinh doanh, trò chơi xổ số, cuộc thi “Compter avec l’autre”) đến các hoạt động xảy ra thường nhật ỏ môi trường quanh ta ...Đặc biệt, tác giả cuốn sách này, GS. TS Nguyễn Tiến Dũng, đã được biết đến không chỉ như là một nhà toán học thành danh mà ông còn có một xuất xứ đặc biệt, trưởng thành từ một cậu bé thông minh thiên bẩm có năng khiếu toán học ngay từ thuở thiếu thời từ khi còn theo học ỏ khối Chuyên Toán Ao, rồi được chọn vào đội tuyển quốc gia đi thi Olympic Toán quốc tế (IMO) khi chưa đến 15 tuổi và giành Huy chương vàng quốc tế. có lẽ cũng chính vì vậy mà nội dung cuốn sách này được viết theo một sắc thái đặc biệt, nhiều chủ đề sau vài nét “chấm phá” theo kiểu tâm sự của tác giả về các vấn đề xem ra rất sơ đẳng ta bỗng cảm thấy như “vút lên” cao tói chín tầng mầy những điều “cao siêu viển vông” xa vòi vậy. Lại có những chủ đề được tác giả dừng lại rất lâu như để suy tư rồi cho ra vài nét chấm phá phác họa để cho bạn đọc mà suy tư và tiếp tục (continue) như kiểu chương hồi, xem đến hồi sau có thể sẽ rõ.

Cuốn sách này cũng không thật dễ đọc, khi đọc xong mỗi phần, mỗi chủ đề ta cần dừng lại nghỉ ngơi để chiêm nghiệm. Như thế, nó mới có sức lôi cuốn đặc biệt khi đọc kỹ lại các lý giải của tác giả. Nó cho ta cách thức tiếp cận mối mẻ, mở ra nhiều cửa ngõ còn mỏ, cho ta tự lựa chọn hướng đi, cách tiếp cận tới bước đưòng tiếp theo ...Chắc bé Mirella tâm đắc với các nội dung này nhiều lắm nên bé mới đem ra chia sẻ nỗi niềm với các độc giả gần xa để cùng chiêm nghiệm...

Sách đố vui là một thể loại sách không thể thiếu, việc tò mò tìm lời giải là một cách vừa học vừa chơi rất hiệu quả.

Các câu đố trong cuốn sách này được chia thành 5 thể loại:

Số học (Con số nhảy múa)

Hình học (Hình học hóc búa)

Tìm quy luật (Quy luật toán học)

Thuật toán (Chiến thuật tối ưu)

Logic (Đi tìm công chúa)

Các câu đố đều có phần lời giải và được sắp xếp một cách khoa học, hệ thống.

Bức tranh Mona Lừa của Leonardo da Vinci được mệnh danh là bức tranh nổi tiếng nhất thế giới. Quyển truyện Al­ice ở xứ sở thần tiên của Lewis Carroll được dịch ra hơn 170 thứ tiếng khác nhau. Các bài thơ bốn câu của Omar Khayyam được trích dẫn thường xuyên từ nước Nga cho đến nước Mỹ. Hàng triệu ngưòi trên thế giới yêu thích các tác phẩm của da Vinci, Carroll và Khayyam. Nhưng ít người biết rằng những văn nghệ sĩ này còn có một điểm chung khác: họ đều là nhà toán học.

Rất nhiều nhà toán học khác cũng đã để lại dấu ấn trong nghệ thuật. Pythagoras không chỉ nổi tiếng với định lý về bình phương các cạnh của một tam giác vuông, mà còn là ông tổ của lý thuyết âm nhạc ngày nay. Girard Désargues khám phá ra môn hình học xạ ảnh từ việc nghiên cứu phương pháp phối cảnh tuyến tính trong hội họa. Sofia Kovalevskaya, nữ tiến sĩ toán học đầu tiên của thế giới, cũng là tác giả của những tác phẩm văn học đặc sắc, v.v...

Chúng ta ai cũng yêu nghệ thuật, thích thưỏng thức cái đẹp. Nhưng rất nhiều ngưòi trong số chúng ta sợ toán hay ghét toán, coi toán học là khô khan, có thể sẽ rất ngạc nhiên khi biết rằng các nhà toán học chân chính đều có tâm hồn thi sĩ.

Quyển sách nhỏ này gồm tám chương, bàn về các thể loại nghệ thuật khác nhau, từ kiến trúc, hình họa cho đến âm nhạc, thơ ca, và sự liên quan với toán học. Phần lón các kiến thức về nghệ thuật cũng như về toán ỏ đây là khá cơ bản, hoặc ít ra được giải thích một cách đơn giản, sao cho học sinh phổ thông, thậm chí ỏ bậc tiểu học, cũng có thể hiểu được phần nhiều.

Đối tượng chính mà quyển sách này hướng tới là đại chúng, các em học sinh, các thầy cô giáo, và tất cả những ai yêu thích nghệ thuật, không cần phải có hiểu biết gì về toán học.